Radio, DX-ing, Linux, Hacking & more…
W kalendarzu już wrzesień, zatem pora podsumować warunki propagacyjne ubiegłego miesiąca. Tegoroczne lato niewątpliwie zapadnie w pamięć jako wyjątkowe, głównie za sprawą rekordowych upałów i symbolicznych opadów… W wielu miastach padły nowe rekordy temperatury. Oczywiście miało to też swoje odzwierciedlenie w propagacji troposferycznej. Co ciekawego działo się w płockim eterze na początku sierpnia?
19 lipca 2015 r. przeszła przez Polskę najsilniejsza burza w tym roku. Front uformował się w potężny, bardzo aktywny elektrycznie MCS (ang. mesoscale convective system). Gdy burza była wystarczająco blisko, aby konkretnie zakłócić transmisje radiowe na UKF-ie, ale jednocześnie dostatecznie daleko aby bezpiecznie włączyć radio, sprawdziłem sytuację w eterze. Zwykle podczas burzy można usłyszeć zakłócenia spowodowane wyładowaniem, zazwyczaj raz na kilka-kilkanaście sekund. Tym razem, po skierowaniu anteny na Toruń, usłyszałem praktycznie ciągły trzask!
On 8th July I observed a fair Sporadic-E opening from Russia. Both OIRT and CCIR band was full of strong signals. I got almost all stations from the capital of Russia – Moscow. The MUF reached over 108MHz.
I took my RTL-SDR dongle to check the OIRT spectrum and I recorded some I/Q samples of top hour IDs at 2.4 MHz bandwidth. Interesting view – look at the latency and deviation. Each Radio Rossii TX has different settings.
Korzystając z otwarcia pasma na Wielką Brytanię i Irlandię, zazwyczaj przeglądam pasmo w poszukiwaniu pirackich stacji. Poziomy sygnałów odbieranych poprzez propagację jonosferyczną są zwykle w pełni wystarczające do odbioru nadajników niskiej mocy w stereo i RDS. Niektóre lokalizacje, jak na przykład Londyn, to prawdziwe zagłębie nielicencjonowanych nadawców. Ich ilość przekracza zarówno liczebność stacji publicznych BBC, jak i prywatnych. Dotychczas nie odebrałem żadnej pirackiej stacji z Wysp Brytyjskich, ale sytuacja ta zmieniła się w tym roku.
Muzyka klubowa obecna na 87,5 odrazu zasugerowała mi możliwość odbioru nietypowej stacji. Wraz z nią pojawiło się także PI: 8005 i PS: KLUB_FM_. Po wklepaniu nazwy stacji w wyszukiwarkę odnalazłem nadajnik w Irlandii, a dokładniej w Cork. Po chwili prezenter także potwierdził moje ustalenia…
W ciągu ostatnich tygodni przez Polskę przewinęła się wiadomość o nowym rekordzie połączenia Wi-Fi na odległość 250 km. Warunek “widoczności radiowej” był jednak spełniony, ponieważ lokalizacje to szczyty górskie. Taki link musiał się mniej lub lepiej udać. Co zatem z łącznościami DX-owymi, bez jakiejkolwiek widoczności?
Przez ostatnie 10 lat wielokrotnie obserwowałem podwyższoną propagację na paśmie 2,4 GHz wywołaną głównie inwersją radiacyjną. Podczas wyżowej pogody w lato, po gorących dniach, często przychodzą bezwietrzne noce. Takie warunki umożliwiają tworzenie silnej inwersji w niskich warstwach troposfery ze względu na wypromieniowywanie ciepła z powierzchni gruntu. Pomimo niskiego zawieszenia anteny, podczas moich obserwacji względnie często wykrywałem różne sieci Wi-Fi, których nazwy wskazywały na odległości rzędu 50, 70 km, a sporadycznie nawet 100 i więcej kilometrów.
Jednak przez tak długi czas wiele się zmieniło. Obecnie ze względu na zakłócenia i ograniczone pasmo 2,4 GHz (tylko trzy niezachodzące na siebie kanały), dostawcy internetu używają wyższego i znacznie szerszego pasma 5 GHz. Sieci są budowane przy użyciu zewnętrznych anten, często na wysokich obiektach, np. kominach, czy konstrukcjach kratownicowych.
Ostatnio zakupiłem uzywaną antenę siatkową (grid) o zysku ok. 30 dBi na pasmo Wi-Fi 5 GHz. Zachęcony warunkami wskazującymi na możliwość dalekiego odbioru postanowiłem obserwować eter w oczekiwaniu na mikrofalowy dukt troposferyczny. W zależności od kierunku normalny odbiór sieci jest ograniczony przez pobliskie drzewa, zabudowania, a także ukształtowanie terenu. Antena zawieszona jest w okolicach Płocka na wysokości 8 m n.p.t. Bez podwyższonych warunków maksymalny zasięg wynosi do 20 km i to tylko z bardzo wąskiego południowego kierunku za Wisłą.
The Sporadic-E is the strongest available propagation mode. An ionized “cloud” acts like a metal reflector, that allows signal to skip over a huge distance. It is possible to receive many stations with just a small portable radio and a telescopic antenna. With better equipment, when the frequency is clear, it is also possible to receive stations that transmit at extremely low power, like 50W, with full RDS and stereo! So, the signal level must be really strong, but how strong?