Tegoroczna wiosna zapewne pozostanie na długo w naszej pamięci ze względu na świetną pogodę. Zarówno kwiecień, jak i maj zapisał się w Polsce najwyższą anomalią średniej temperatury w historii pomiarów, czyli przynajmniej od… końca XVIII wieku! Z dużym prawdopodobieństwem można stwierdzić, że taka wiosna nie powtórzy się u nas przez bardzo długi czas, nawet pomimo postępującego ocieplenia klimatu. Wysoka temperatura, a zwłaszcza jej duża amplituda między dniem a nocą, oznaczała również silne inwersje, czyli pierwsze propagacje troposferyczne po długiej przerwie zimowej…
Podczas ostatniej jesieni, po bardzo długich przygotowaniach i pracach, powstał nowy maszt o wysokości 18 metrów wraz z rotorem i dwupolaryzacyjną anteną paraboliczną RocketDish 5G31-AC na pasmo 5 GHz. Udało się to tuż przed ostatnim jesiennym tropo, które pojawiło się w połowie października. Efekty uzyskane na nowym zestawie odbiorczym okazały się totalnie nieporównywalne do wcześniejszych obserwacji na wysokości niższej o 10 metrów, gdzie większość kierunków zasłaniały pobliskie drzewa.
Przez dwa dni w październiku 2017 roku podczas skanowania pasma 5 GHz pojawiło się aż 3396 sieci. Dla porównania, przez dwa lata na gridzie 8 m n.p.t. zalogowałem w sumie niecałe… 2000 sieci. Co więcej, udało mi się również przebić poprzedni rekord złapanej sieci Wi-Fi – od tego czasu była nim sieć IPECQRT z Polic w odległości ok. 365 km. Ale nie był to jedynie rekord odbioru, ponieważ bez problemu udało się zestawić połączenie. Więcej informacji znajdziecie w poprzednim wpisie – October 2017: 5 GHz Wi-Fi DX 360+ km record via tropospheric ducting.
Koncówka 2017 roku była nadzwyczaj deszczowa i ponura, bez żadnych szans na ciekawe propagacje. Przełom lutego i marca jeszcze w żadnen sposób nie wskazywał na szybkie przyjście wiosny, czy jej rekordowy wymiar. Wręcz przeciwnie – nad Polską pojawiły się silne mrozy, których nie było przez całą zimę… Ja tymczasem w wolnych chwilach przygotowałem nowy sterownik do rotora, który zamiast sterowania szybkością silnika przez PWM używa drabinkę rezystorów podłączoną do przetwornicy step‑down opartej na LM2576.
Obecnie wszystkie elementy są zamontowane w aluminiowej skrzynce:
- Routerboard 411U – z systemem LEDE, wraz ze sterownikiem rotora podłączonym na USB (serwer do zdalnego sterowania), zasilanie płyty jest przekazywane dalej przez PoE na czubek masztu,
- sterownik do rotora – umożliwiający regulację szybkości rotora, zliczanie impulsów od azymutu, łagodny start, wirtualne krańcówki, itp, wraz z chińskim arduino,
- pierwsza przetwornica DC3 – do regulacji napięcia rotora w zakresie 4 – 14 V,
- druga przetwornica DC3 – zasilająca wszystko napięciem wyjściowym 20 V,
- przepięciówka Dbii SafeSurge PRO – w oddzielnym metalowym pudełku.
Pierwsze oznaki inwersji w troposferze pojawiły się w okolicach kalendarzowej wiosny, ale przyniosły krótkie odległości do 100 km. Mocniejsze i dalsze sygnały pojawiły się już w pierwszej połowie kwietnia. W przypadku sprzyjających warunków pogodowych, pozostawiałem na noc rotor w trybie automatycznego obracania anteny, tzw. “radar mode”, a ja sam… kładłem się spać i obserwowałem nad ranem uzyskane efekty.
Oto przegląd najciekawszych propagacji troposferycznych ubiegłej wiosny.
13/14.04.2018 r. – Czechy @ 300+ km (1383 sieci)
Pierwsze przekroczenie odległości 300 km w tym roku. Czeska sieć o nazwie websoftsmermik1 pojawiła się z sygnałem -86 dBm. Była też odbierana podczas jesieni.
04/05.05.2018 r. – dukt uniesiony (318 sieci)
Wieczorem i w nocy temperatura szybko spadała, ale wyraźne porywy wiatru ponad 5 m/s mocno rozmyły inwersję. Chwilę przed pójściem spać puściłem antenę dookoła na rotorze i… usłyszałem dźwięk wykrycia nowej sieci. Nazwa INFO-NET_GUTMAZ (GUZY_MAZURY) wskazuje na most z Guzów do Mazur koło Olecka. Odległość do mnie wynosi prawie 250 km. Ten kierunek jest u mnie bardzo niekorzystny, ze względu na szybki wzrost wysokości terenu (na zdjęciach z czubka masztu można zauważyć domy ponad pobliskimi drzewami) i dotychczas nie udało się uzyskać większych dystansów niż ok. 100 km.
Okazało się, że podczas odbioru wiatr na dłuższą chwilę osłabł. Propagacja miała postać troposferycznego duktu uniesionego. Oprócz tego zalogowane zostały również okolice Łomży, Radomia, Kielc, Wielunia, a także Gdańsk.
07/08.05.2018 r. – Jawor i okolice (1187 sieci)
Rano 8 maja 2018 roku wystąpiły znakomite warunki na paśmie 5 GHz, zarówno pod względem odległości jak i siły sygnału. Było to pierwsze tak silne tropo w tym roku. Najciekawszy kierunek propagacji to Jawor i okolice (300 km) z bardzo dobrymi sygnałami, np. Kuz-Wwiel -69 dBm, Godzi_Miko -74 dBm, skynetmedia.pl SNOW01_JWR003 -75 dBm…
(kliknij w mapę aby otworzyć interaktywną wersję)
Oprócz tego pojawiła się także Świdnica (300 km, np. DOLNET_GRUNWALDZKI_N4) Świebodzice (300 km, np. RNSLOMAX), Bolesławiec (320 km, np. MAXNET_PZZ_3), Żary (ponad 330 km, np. bestnet2-ZK-airmax.pl-717170530, m-CONNECT_51), Zielona Góra (300 km, np. Pawluk Ptasia 1, www.dracopc.com-pom). Nie zabrakło również Czechów, ponieważ ponownie odebrałem websoftsmermik.
11/12.05.2018 r. – tropo poopadowe ze Śląska (2452 sieci)
Kolejne świetne tropo wystąpiło kilka dni później, w nocy z 11 na 12 maja 2018 roku. W dzień przez przez Polskę przechodziły nawalne opady deszczu. Już wczesnym popołudniem pojawiły się dalsze sieci, wieczorem gwałtownie przybierając na sile. Za sprawą bardzo silnej inwersji ponownie utworzyły się znakomite warunki na paśmie 5 GHz. Zgierz dojechał aż do -53 dBm (bez powyższonych warunków propagacyjnych nie ma nawet śladu, ok. 85 km), a wraz z upływem czasu zwiększały się odległości. Standardowo nad ranem dukt troposferyczny transportował najdalsze sygnały, w tym m.in. sieć z Szyndzielni (AJCMTSZYN15) na około 320 km. Identyfikacja sygnału powiodła się po nazwie, ponieważ w zeszłym roku byłem w tych okolicach. Jednak od czasu mojej wycieczki zmienił się adres BSSID tej sieci. Oprócz tego pojawiły się również bliższe rejony Śląska, w tym sieci alfa-net, dg-net, desire24.net, itp.
12/13.05.2018 r. – ponowny odbiór z Polic (1787 sieci)
Dobre warunki pogodowe nadal się utrzymywały i w nocy z 12 na 13 maja zrównałem mój poprzedni jesienny rekord. Gdy spałem, po raz drugi pojawiła się sieć IPECQRT z Polic (~365 km), tym razem z dużo słabszym sygnałem do -88 dBm. Oprócz tego Lubin, Polkowice, Zielona Góra, a także Trójmiasto.
19/20.05.2018 r. – ekstremalne tropo z północy (3209 sieci)
Po tygodniowej przerwie ponownie pojawiło się tropo. Tym razem siła propagacji była naprawdę imponująca, najwyższa jaką kiedykolwiek obserwowałem. Obszar był ograniczony głównie do kierunków zachodnich i północnych. Nawet Zgierz, który jest u mnie wyznacznikiem propagacji, był tego dnia dość słabo. W logach pojawiło się ponad 3000 sieci i najciekawszym kierunkiem była niewątpliwe północ – Trójmiasto, Władysławowo i Półwysep Helski.
Jedna z sieci o nazwie NBALTIC (WLA1) wzrosła do poziomu -62 dBm. Jeżeli to Władysławowo, to wychodzi około 260 km. Na podstawie krótkich poszukiwań wytypowałem projekt “Internet na Bałtyku” jako potencjalne źródło sygnału. Próba kontaktu z osobami powiązanymi z projektem niestety pozostała bez jakiejkolwiek odpowiedzi. Bardzo wysoki sygnał względem innych sieci z Władysławowa (VIRTU@LL<->Wla_Ryb2, INTERKAR-5GNS-DR-A1, INTERKAR-5GNS-DR-A2, INTERKAR-5HV-DR-C2, YWL-wieza, W-W-Wieza-Sektor1-2) może być związany z ustawieniem anteny tuż nad horyzont w stronę Zatoki Gdańskiej, zamiast pochylenia w kierunku pobliskich zabudowań jak to bywa w przypadku sieci ISP. Z odebranych ramek rozgłoszeniowych można się dowiedzieć, że sieć wykorzystuje radio MikroTika w konfiguracji 3×3 MIMO i protokół nv2. Pojawiły się także sieci z Półwyspu Helskiego (nawet hotspoty, np. HBO GO nad morzem widoczne na poniższym zrzucie ekranu).
Nieco później nad ranem nie zabrakło również rekordzisty z zeszłego roku – IPECQRT z Polic. Ponownie z sygnałem do -78 dBm w odległości ok. 365 km. Oprócz tego sieci z Maszewa koło Szczecina (330 km), Kołobrzegu (330 km), Koszalina (ok. 300 km), Gorzowa Wielkopolskiego (300 km).
Z samego Trójmiasta i okolic zalogowałem przynajmniej kilkaset sieci. Przeglądając logi zauważyłem również nietypowy sygnał z północy, z identyfikatorem OUI wskazującym na firmę Compal (AC:22:05) o nazwie Random. Zdecydowana większość takich sieci to domowe routery dostarczane przez dostawcę internetu, zwłaszcza firmę UPC. Co ciekawe, sygnał pojawiał się aż przez trzy godziny (w sumie odebranych zostało 6 pakietów rozgłoszeniowych typu beacon lub probe response). Z tego kierunku nigdy wcześniej czegoś takiego nie odnotowałem. Niestety, sieć nie była obecna w bazie Wigle, więc początkowo nie udało mi się jej zidentyfikować…
| BSSID | Freq | Mode | SSID | RSSI↑ | First log | Last log |
| AC:22:05:78:46:BA | 5500 | 802.11ac, 3×3, 80 MHz | Random | -86 dBm | 01:49 LT | 04:46 LT |
Szczerze mówiąc to wątpiłem w możliwość odbioru domowego routera na taką odległość, ale ilość i poziomy sygnałów odbieranych z tego kierunku wyraźnie wskazywały na ekstremalnie silne tropo. Oprócz samodzielnej próby namierzenia tej sieci pozostała jeszcze szansa poprzez geolokalizację Google. Do tego celu potrzebne są jednak dwie sieci Wi-Fi (adresy BSSID) znajdujące się w dość bliskiej odległości. Zestawiając powyższy adres BSSID z innymi sieciami odebranymi na tym samym azymucie, udało mi się potwierdzić, że ta sieć dotarła aż z… Gdańska.
| Matched with | SSID (Radio name) | Latitude | Longitude | Accuracy | |
| (1) | 24:A4:3C:E2:E9:59 | umins (UMINS_NAD) |
54.3452369 | 18.5658937 | ±1284 m |
| (2) | 04:18:D6:AA:02:50 | grsk(GRSK_NAD) |
54.3450219 | 18.5703778 | ±1379 m |
| (3) | 04:18:D6:8E:95:8B | PTP-J10 (NanoBeamM5 16-) |
54.3331019 | 18.5609893 | ±307 m |
| (4) | 04:18:D6:8E:94:CB | PTP-J18 (NanoBeamM5 16-) |
54.3330414 | 18.5603564 | ±285 m |
| (5) | 00:0C:42:39:E1:2A | jarsat5 (jarsat-jeleniogo) |
54.3318205 | 18.5662769 | ±665 m |
| (6) | 6C:3B:6B:11:C0:FB | tbMPH_AP (6C3B6B11C0FB) |
54.3294717 | 18.5549718 | ±645 m |
| (7) | E4:8D:8C:F4:CC:50 | mBit.pl_Sek_szadu-kowal |
54.3286342 | 18.5545879 | ±741 m |
Jak wynika z powyższej mapy dopasowań, sieć była zlokalizowana najprawdopodobniej gdzieś w okolicy ul. Jabłoniowej (dzielnica Jasień w Gdańsku), co daje 210 km. Oczywiście dokładne miejsce tej sieci nie jest znane, ale można przypuszczać, że router może się znajdować w jakimś bloku na wysokim piętrze, ze znakomicie odsłoniętym horyzontem w moim kierunku. W tych okolicach jest faktycznie górka, teren ma nawet 110 m n.p.m.
Udało mi się wyszukać niektóre routery domowe, które otrzymują klienci firmy UPC. Jeden z nich, Compal CH7465, szczególnie mnie zaciekawił. Niestety nie znalazłem jego szczególowej specyfikacji, ale pomiary bardzo podobnego (często nazywanego “klonem”) urządzenia Arris TG2492 są ogólnodostępne w bazie FCC. Jak wynika z testów (dokument RF Exposure Info MPE), moduł Wi-Fi na częstotliwości 5745 MHz ma moc wyjściową ok. 550 mW i anteny ponad 6 dBi (wychodzi ładny EIRP jak na domowe pudełko). Można zatem przypuszczać, że klon Compala może mieć również moduł radiowy wysokiej mocy. Teraz już rozumiem dlaczego niektóre routery UPC z Płocka odbierałem z sygnałem nawet -65 … -70 dBm (odległość ok. 6 km, widoczność optyczna z wieżowcami).
20/21.05.2018 r. – kontynuacja dobrej pogody (663 sieci)
Kolejnego dnia z rana tropo nadal nie odpuszczało i wpadło sporo sieci z Zielonej Góry (300 km), Czętochowy, okolic Legnicy, a także z województwa pomorskiego (głównie południe).
22/23.05.2018 r. – Poznań i Warszawa (3574 sieci)
Niesamowite tropo na linii wschód-zachód z lekkim odchyleniem na południe. Nowy rekord w ilości sieci odebranych przez jedną noc – ponad 3500 sztuk. Jak zwykle pojawiły się także Czechy – websoftsmermik (moja ciekawość co do lokalizacji sieci coraz bardziej narastała, ponieważ to już czwarty odbiór, a trzeci w tym roku). Oprócz standardowych sieci ISP pojawiły się także urządzenia z OUI wskazującym na Cisco z hal produkcyjnych pod Kutnem.
27/28.05.2018 r. – nowy rekord z Wolina (2678 sieci)
Wreszcie udało się ustanowić nowy rekord odbioru – zgodnie z bazą Wigle sieć APWEC-S1 to Wolin. Odległość to tylko kilka kilometrów dalej niż Police (które też się pojawiły! IPECQRT -83 dBm). Przeglądając street view zauważyłem spory komin. Jeżeli tam jest zainstalowana antena, to odległość wynosi 371 km. Odległość do punktu wskazanego przez Wigle wynosi 370 km. Niestety prób połączenia nie było, ponieważ spałem, ale sygnał był śladowy, tylko -90 dBm.
28/29.05.2018 r. – Czechy i Wolin cz. 2 (3121 sieci)
Minął zaledwie dzień, a Wolin znowu zawitał w okolice Płocka na 5 GHz. Sieć APWEC-S1była tym razem mocniejsza, do -85 dBm (13 minut między pierwszym, a ostatnim logiem). A ja znowu… spałem. Kilka godzin wcześniej wpadło także wiele sieci z Czech: websoftsmermik, websoftsmermik1, PtP_ChlumMik. Oprócz tego także okolice Polkowic, Zielona Góra, Kołobrzeg (330 km) i Trójmiasto – Gdańsk i Gdynia. Z ciekawych logów można wspomnieć o sieci sped-mex! z hal przemysłowych pod Łodzią (Sosnowiec, ok. 80 km). OUI wskazuje na Extreme Networks.
30/31.05.2018 r. – północ-południe (2448 sieci)
300 km znowu przekroczone, w tym np. Złotoryja. Warte uwagi również dobre sygnały z Chojnic.
02/03.05.2018 r. – Koszalin (1118 sieci)
Dość kierunkowy dukt na Koszalin i okolice – Białogard, Sławoborze w odległości ponad 300 km.
03/04.06.2018 r. – ekstremalne tropo 5 GHz (4690 sieci)
Kolejne prawdziwie rekordowe tropo. Wieczorem po burzach, które wystąpiły na południe od Płocka, zaczęły gwałtownie rosnąć sygnały z Łodzi i okolic, a także w kierunku na Warszawe.
Wieczorem pojawiło się kilka czeskich sieci. Zgierz osiąnął w nocy rekordowy sygnał -50 dBm (porównywalny z najsilnieszymi lokalnymi sieciami). Pojawił się także… domowy router z Włocławka – SatFilm1224-5G (niecałe 50 km). W tym czasie sieci ISP stamtąd dochodziły nawet do -56 dBm (np. NET-space_WL_ostr_02 – normalnie brak sygnału).
Najdalsza zidentyfikowana sieć to bestnet1-sch-airmax.pl-717170530 ze Świeradowa Zdroju (357 km).
Nad ranem czeskie sygnały jeszcze bardziej wzrosły. Na postawie ich nazw: websoftsmermik, websoftsmermik1, PtP_ChlumMik, Chlum_PtP_NVes, MK_Chlum_Sup, websoftsmermik3, websoftchpis i azymutu odbioru udało mi się oszacować lokalizację… i wygląda na to, że wszystkie sieci nadają z wieży widokowej koło Jesionika – Zlatý Chlum. Odległość wynosi 314 km, zaś maksymalny sygnał wyniósł -72 dBm. Jest to znakomita lokalizacja, ponieważ to już jej szósty odbiór u mnie.
Jest to obecny rekord w ilości wykrytych sieci jednego dnia – 4690 (przez wieczór, noc i poranek). Dla porównania, bez podwyższonych warunków widać u mnie tylko około 200 sieci.
06/07.06.2018 r. – ponownie 300 km (2010 sieci)
Zielona Góra, Gdynia… standardowo.
07/08.06.2018 r. – Polkowice i okolice (1847 sieci)
Polkowice, Głogów… i znowu Gdynia.
08/09.06.2018 r. – Zielona Góra i Prudnik (1294 sieci)
Ponownie okolice 300 km. Oprócz Zielonej Góry, z ciekawszych logów Prudnik z siecią megacentrum.com.pl ELE-E AC.
09/10.06.2018 r. – Czechy na prawie 350 km (1294 sieci)
Nad ranem pojawiły się dwa dominujące kierunki duktu: zachodni (za Drezdenko i okolice, aż do Nowogródka Pomorskiego – 320 km) oraz południowy (Śląsk i Czechy). Pojawił się również czeski websoftsmermik (siódmy raz!), ale także dalsze tereny, np. fno_ner707_ap3 z miejscowości Frýdlant nad Ostravicí (ok. 347 km).
20/21.06.2018 r. – power outage (1151 sieci)
Ostatnia noc wiosny i pierwszy dzień lata również z bardzo dobrą propagacją na mikrofalach. Niestety, tuż przed piątą nad ranem zanikł prąd i tym samym przerwało się skanowanie. Kilka minut przed tym zdarzeniem widać już było sieci z Brzegu (ok. 250 km). Tropo ma swoje maksimum zwykle około 6-8 rano (zależy od wiatru), więc pewnie było ciekawie.
To tylko ciekawsze propagacje. Ze względu na bardzo wiele logów, które się automatycznie zapisują, przygotowałem skrypt generujący tabelę podsumowującą odbiór, ograniczony do dni z odległościami ok. 200 km i więcej. Maksymalna odległość (ODX) jest obliczona na podstawie bazy Wigle.net, geolokalizacji Google lub mojej własnej bazy sieci. Niestety, tylko nieco ponad połowa logów jest obecnie zidentyfikowana (procentowo w kolumnie ID), a zwłaszcza te, które znajdują się w mojej najbliższej okolicy, zatem maksymalne odleglości są często zaniżone. Można to zaobserwować np. przy braku odległości 300+ km w przypadku odbioru czeskich sieci.
Bez podwyższonych warunków propagacyjnych maksymalna odległość z której widoczna jest sieć wynosi 45 km (komin z Włocławka) lub ok. 49 km (Zduny koło Łowicza odbierane po odbiciu od skrzydeł wiatraka za Wisłą – wymagany wiatr północny lub południowy).
Uwaga – po kliknięciu w wybraną datę wyświetla się mapa odebranych sieci.
Lista wszystkich odebranych sieci Wi-Fi znajduje się na stronie: https://wifi.fmdx.pl/ i jest aktualizowana na bieżąco. Interaktywna mapa wszystkich odebranych i zidentyfikowanych sieci znajduje się zaś na stronie: https://wifi.fmdx.pl/maps/#dx.
Kontynuacja znajduje się w nowym wpisie: Lato i jesień 2018: nowe rekordy Wi-Fi DX 5 GHz.
Doskonała robota, zawsze czytam z zaciekawieniem i tylko czekam czy czasem moja sieć się nie pojawi :)