Analiza odbioru sieci Wi-Fi 5 GHz – 346 km

Zeszłoroczny jesienny sezon propagacji był bardzo spektakularny zarówno na pasmach ultrakrótkich, jak i na mikrofalach. Przełom października i listopada przyniósł bardzo stabilną i bezwietrzną wyżową pogodę. Wraz z nią wystąpiły silne dukty troposferyczne, które prawie codziennie umożliwiały wykrywanie sieci bezprzewodowych WiFi w odległościach 100, 200, a nawet ponad 300 km bez widoczności optycznej.

Nielicencjonowane pasmo radiowe 5 GHz jest szeroko wykorzystywane przez lokalnych dostawców internetu (ang. ISP – internet service provider) do pokrycia zasięgiem miejsc, gdzie nie ma możliwości połączenia kablowego lub światłowodowego, a także do zestawiania mostów radiowych między punktami dostępu. Standard używany w tym celu to zazwyczaj zwykłe WiFi 802.11a/n/ac z różnymi modyfikacjami (np. dostęp TDMA: protokół nv2 – MikroTik lub AirMax – Ubiquiti). W tym celu wykorzystywane są zewnętrzne anteny zintegrowane z modułem radiowym, które są zwykle montowane na sporej wysokości względem otoczenia (lokalne wzniesienia, kratownice, kominy). Otwiera to drogę do ciekawych eksperymentów związanych z obserwacją propagacji na tak wysokich częstotliwościach przy użyciu ogólnodostępnego sprzętu.

Nazwy sieci zwykle w pewien sposób wskazują na swoją lokalizację. Ich częścią może być nazwa firmy, miejscowość, czy numer telefonu… Z pomocą przychodzą również bazy sieci takie jak Wigle lub usługa geolokalizacji Google. Na podstawie identyfikatora BSSID, którym jest adres MAC modułu WiFi, można otrzymać przybliżoną lokalizację. Oczywiście nie wszystkie sieci znajdują się w bazach. Na podstawie omówionych źródeł i własnych analiz wytypowałem najdalszą sieć, którą udało mi się odebrać. W tym przypadku lokalizację sieci wstępnie określiłem tylko za pomocą jej nazwy.

grid_polarMoja antena to grid Poynting K-GRID-003-06 o zysku 31 dBi zamontowany w poziomej polaryzacji na rotorze umożliwiającym pełny obrót z dokładnością co do jednego stopnia. Wszystkie sieci zostały odebrane przy użyciu urządzenia Routerboard Metal 5SHPn w pobliżu Płocka (woj. mazowieckie). Antena jest zawieszona na wysokości 8 m n.p.t.

Rano, 31 października 2015 roku, pojawiła się dość ciekawa propagacja w pasmach mikrofalowych. Gdy obudziłem się około 8 rano na paśmie były już dostępne trzy sieci z Tomaszowa Mazowieckiego i okolic (około 120 km): DCT-SXT-N, SM-LW 2x2 (smardz - SM-LW), ST-WIERZB_D2 (wierzbowa). Poziom sygnału pierwszej z nich osiągnął dość dobry poziom -79 dBm, jednak wszystkie zanikły w ciągu 15-20 minut. Chwilę później pojawiła się również sieć z okolic Radomska NTL>>>KIET (ok. 170 km), ale sygnał był dostępny tylko niecałą minutę. Po przekręceniu anteny z powrotem na kierunek Tomaszowa i okolic pojawiła się dalsza sieć SLUPIA/SZKUCIN (również około 170 km), zatem było widać, że dukt troposferyczny się rozwija.

O godzinie 8:36 na liście dostępnych nadajników pojawiła się nazwa radio_zel-kunow (radio zeleznik), która przyciągnęła moją uwagę ze względu na słowa “zeleznik” i “kunow”, które wskazywały na jakieś nazwy miejscowości. Pozostawiłem antenę w tym kierunku i przejrzałem mapy w ich poszukiwaniu.

zeleznik

Jakież było moje zdziwienie, gdy odnalazłem wsie Żeleźnikowa WielkaŻeleźnikowa Mała oraz Kunów… w pobliżu Nowego Sącza! Ze wstępnych ustaleń oszacowałem odległość na 340 km. Sygnał pojawił się tylko raz, zatem odebrany został pojedynczy pakiet beacon lub probe response. Jak się później okazało, moja antena nie była idealnie wycelowana w tym kierunku. Błąd wynosił ok. 2-3°.

Tropo nadal trwało i przed godziną 9 pojawiły się jeszcze cztery inne sieci: DCK5-L1, mniszkow_2x2_5 (Tomaszów Mazowiecki i okolice 120-130 km), artkom.zoz.jer (bliżej nieokreślona lokalizacja, azymut ok. 165°, nazwa firmy wskazuje na Końskie i okolice) oraz udało mi się nawiązać połączenie z artcom5Ghz_55 na nieco innym kierunku (Góra Kamieńsk lub okolice, ~150km). Kilka minut po godzinie dziewiątej nie było żadnego śladu po propagacji w paśmie mikrofalowym, a na UKF-ie odbierałem już fińskie stacje radiowe FM w stereo z RDS.

Podsumowanie wraz z przybliżonymi odległościami (analiza nazw, baza Wigle, geolokalizacja Google):

Freq Address SSID Radio name Sig Przybliżona lokalizacja [km]
5240 4C5E0CFE69ED DCT-SXT-N DCT-SXT-N -79 Tomaszów Mazowiecki  119
5320 24A43C9A36A1 SM-LW 2x2 smardz - SM-LW -83 Smardzewice 125
5640 D4CA6DB8BB49 ST-WIERZB_D2 wierzbowa -87 Tomaszów Mazowiecki 119
5520 DC9FDBE2DA1B NTL>>>KIET NTL>>>KIE -87 Radomsko (Amelin?)  170 
5180 DC9FDB2E03C6   SLUPIA/SZKUCIN -83 Słupia, Końskie 170 
5560 DC9FDBE2DA97 radio_zel-kunow radio zeleznik -90 Nowy Sącz (okolice) 346
5300 D4CA6DB085AB DCK5-L1 D4CA6DB085AB -87 Tomaszów Mazowiecki 117
5500 0418D688AC1C mniszkow_2x2_5 mniszkow_2x2_5 -88 Mniszków 130 
5320 00156DC323FB artkom.zoz.jer 00156DC323FB -86 Końskie, okolice?  160? 
5300 002722967DB6 artcom5Ghz_55 Rocket M5 -89 Góra Kamieńsk? 150

Na temat odbioru radio_zel-kunow wspominałem już w artykule o propagacji UKF z Ukrainy, Finlandii i Holandii: October 2015: UKR, FIN, HOL ducting (język angielski). Nie miałem wtedy 100% pewności o lokalizacji tej sieci, aczkolwiek były poważne przesłanki na podstawie nazwy sieci, kierunku anteny, map prognozujących tropo, a także ułożenia izobarów nad Polską, które były prawie równoległe do ścieżki duktu.

nwe018 hepburn_Oct31_09 06 09

zeleznikmap zeleznikpressure

Przez prawie 8 miesięcy nie udało mi się potwierdzić lokalizacji tej sieci. W międzyczasie na forum Trzepak.pl został poruszony temat moich odbiorów sieci WiFi w odległościach ponad 300 km. Przeglądając statystyki odwiedzin po pewnym czasie odkryłem tę dyskusję i opisałem przypuszczenia co do maksymalnej odległości. Jedna lokalizacja sieci została powierdzona – Słopnice koło Limanowej, ale to było “tylko” 325 km.

Pod koniec maja pojechałem na małą wycieczkę w góry. Trasę zaplanowałem jednak nieco inaczej ze względu na pomysł namierzenia tej sieci. Mimo wszystko miałem pewne wątpliwości czy ją złapie i czy w ogóle nadal “istnieje”. Wziąłem ze sobą laptopa, małą antenkę SXTG-5HPnD-SAr2 o zysku 13 dBi i kącie promieniowania 90° oraz naładowany akumulator 12V. Do skanowania użyłem mojego własnego programu, który obsługuje również GPS w celu zapisu pozycji odebranych sygnałów. Po wjezdzie do Nowego Sącza wszystkie wątpliwości zostały rozwiane – na liście sieci pojawiło się radio_zel-kunow! A więc 340+ km DX confirmed!

Screenshot_2016-05-26_22-02-04

Sieć miała dokładnie taką samą nazwę, ten sam adres BSSID, jedynie częstotliwość została w międzyczasie zmieniona z 5560 na 5220 MHz. Teraz pozostały dwa pytania – gdzie znajduje się sieć i jaka ma antenę? Było już dość późno więc objechałem wsie Żeleźnikowa Wielka i Mała z SXT na dachu ustawionym na pojedynczy kanał 5220 MHz. Trasa była dość interesująca – zjazdy w górę i na dół przeplatane podziwianiem oświetlonego Nowego Sącza i innych miejscowości w oddali. Maksymalny sygnał który odebrałem to -72 dBm, a więc nie przejeżdżałem bezpośrednio przy antenie. W nocy nie było szans na odnalezienie źródła sygnału.

zel-signal

Noc przespałem w motelu i następnego dnia z rana wygenerowałem na szybko powyższą “mapkę zasięgu”. W sumie nie wynikło z niej nic ciekawego. Miejsce najwyższego sygnału jest zaznaczone jako czerwony punkt. W tym miejscu jest dostępny Google Street View, ale widać jedynie domki na zboczu góry i trochę lasów, więc wróciłem tam w celu określenia kierunku sieci.

Antenka używana do pomiarów to dwupolaryzacyjny sektor SXT zbudowany z 4 sfazowanych dipoli wytrawionych na płytce, jeden nad drugim. Według specyfikacji producenta daje to kąt promieniowania 90° w azymucie i na moje oko poniżej 20° w elewacji. Zatem aby uzyskać znacznie lepszą kierunkowość wystarczy obrócić ją o 90°.

zeleznik_overview

Bardzo szybko stwierdziłem, że znajduję się w bezpośredniej optycznej widoczności z tą siecią, ponieważ sygnał osiągnął -66…-69 dBm. Po obrocie anteny jednoznacznie określiłem kierunek, który jest widoczny na powyższym zdjęciu. Podejrzewałem, że może to być jakiś obiekt z okolic lasu w oddali na horyzoncie, ale nie widziałem tam żadnego masztu. W zamian dostrzęgłem krętą polną drogę mniej więcej na tym kierunku i postanowiłem się tam udać. Jak się później okazało antena była widoczna już na zdjęciach w zbliżeniu.

Faktycznie, sygnał pojawił się na polnej drodze już w dole, a jego poziom wzrastał i zanikał wraz z przysłanianiem kierunku przez drzewa i budynki. Podjazd na samą górę był utrudniony (duże nachylenie terenu, koła wyrywały kamienie z polnej drogi!), ale udało się dotrzeć w miejsce gdzie bezpośrednio zobaczyłem antenę (właściwie anteny), a sygnał wzrósł aż do -55 dBm.

zelzenik-ant

Na powyższym zdjęciu widać drewniany domek pod ogromnym drzewem, a na nim trzy anteny Ubiquiti. Od lewej:

  • NanoBridge M5 25dBi – prawdopodobnie radio_zel-kunow
  • NanoBeam M5 lub PowerBeam M5 25dBi
  • NanoStation Loco

Zrobiłem także zdjęcia w przeciwnym kierunku – na Nowy Sącz i okolice. Z tego miejsca jest widoczna efektowna panorama miasta.

zel-panorama

Posiadając już dokładną pozycję anteny mogę obliczyć odległość i azymut, a także wygenerować profil terenu. Biorąc pod uwagę krzywiznę ziemi i mikrofalową częstotliwość 5 GHz robi on naprawdę spore wrażenie. Niżej znajduje się również profil bez krzywizny.

Według map SRTM w programie Radio Mobile teren u mnie jest na poziomie 110 m n.p.m. (+ 8 m n.p.t.), a w “Żeleźniku” jest to 625 m n.p.m. (+ około 5 m n.p.t.). Odległość wynosi 346,5 km, a faktyczny azymut różni się się o około 2-3°. Zatem wygląda na to, że kierunek anteny był jeszcze w zakresie głównej wiązki -3 dB. Warto pamiętać, że odebrałem sygnał sieci tylko z połowy nadawanej mocy. Odnalezione anteny Ubiquiti są dwupolaryzacyjne, a zintegrowane w nich moduły WiFi posiadają dwa oddzielne tory radiowe i wzmacniacze mocy. Mój grid jest zamontowany w polaryzacji poziomej.

Pomimo dość niskiego masztu widoczność na południe jest u mnie dobra. W pewnym miejscu widać nawet kawałek lasu za Wisłą w odległości 20 km, teren jest tam wyżej o ponad 20 metrów (zaznaczone na zdjęciu zieloną strzałką). Kierunek na sieć radio_zel-kunow został zaznaczony pionową czerwoną linią.

zeleznik-dir

Istnieje jakieś prawdopodobieństwo, że udało mi się odebrać także coś dalszego niż radio_zel-kunow. Jednak ze względu na brak możliwości identyfikacji wielu sieci nie mogę tego stwierdzić. Na tę chwilę moim potwierdzonym rekordem jest właśnie 346 km. Korzystając z Wigle zidentyfikowałem ostatnio jedną z czeskich sieci (PKdirect-MESTO z Havířov @ 325 km), ale pozostałe dwie pozostają nadal pod znakiem zapytania.

Po powrocie do domu odkryłem za to inną bardzo ciekawą rzecz – okazało się, że w Nowym Sączu i okolicach zalogowałem inną sieć o nazwie 0287.BSU.2, którą odebrałem także u siebie via tropo na jesieni… i to dwukrotnie! Co więcej, po analizie nazw odkryłem, że wraz z nią odbierałem most do innej lokalizacji o nazwie BB.0287->0498.

Freq Address SSID Radio name Sig Data i czas odbioru
5500 00156D3A093D 0287.BSU.2 0287.BSU.5GN.2 -89
-90
2015-10-28 04:10
2015-11-03 12:22
5180 24A43CE62960 BB.0287->0498 BB.0287->0498 -85
-83
2015-10-27 16:59 ~ 2015-10-28 04:10
2015-11-03 12:20 ~ 2015-11-03 12:22

Przeglądając logi ze skanowania w terenie najsilniejszy sygnał sieci 0287.BSU.2 (końcówka nazwy prawdopodobnie oznacza sektor, w tym wypadku 2) uzyskałem w północnej częsci Nowego Sącza. Ale oprócz tego namierzyłem również o wiele silniejszy sygnał sieci 0287.BSU.1 w… Żeleźnikowej Małej, blisko sieci radio_zel-kunow! Zatem mój rekord – ok. 340 km – był wielokrotnie osiągnięty. 3 listopada most BB.0287->0498 odbierałem w okolicach Płocka z sygnałem -83 dBm. Według zapisanego logu trwało to niby 2 minuty, ale podejrzewam, że poprostu z braku interesujących sieci przekręciłem antenę na inny kierunek… to był błąd! Nieco wcześniej, 27 i 28 października, odbiór był o wiele dłuższy. Między pierwszym i ostatnim sygnałem tej sieci upłynęło ponad 11 godzin. Niestety nie logowałem wtedy wszystkich próbek sygnału…

0287.BSU.1

Powyższa mapka pokazuje sygnał sieci 0287.BSU.1. Zaznaczony punkt to najwyższy odebrany sygnał -67 dBm. W tym miejscu pojawiło się także 0287.BSU.2 ze słabszym poziomem.

Sieci BB.0287->0498 nie odebrałem w Nowym Sączu ani w okolicach. Prawdopodobnie jest tam jakaś kierunkowa antena i nie trafiłem w jej wiązkę, ewentualnie został zmieniony kanał na jakiś niestandardowy lub po prostu została wyłączona. Za to pojawiło się 0498.BSU.5.1, z bazy do której prawdopodobnie był skierowany ten most. Śladowy sygnał -89 dBm odebrałem przy Dunajcu na północ od Stargo Sącza.


Więcej informacji na temat Wi-Fi DX w pasmie 5 GHz:

Wykaz wszystkich sieci odebranych dzięki propagacji troposferycznej w okolicach Płocka znajduje się pod adresem: https://wifi.fmdx.pl.

7 thoughts on “Analiza odbioru sieci Wi-Fi 5 GHz – 346 km

  1. Fascynujący opis. Fascynujące dotrzeć do swojego top-DX’a!
    I na koniec okazuje się że to jakaś drewniana szopa:) Życzę równie ciekawego przesuwania rekordu i wypraw. Mega.

  2. Witam. W spisie znalazłem sieci mojego pracodawcy. Częsc sieci jest nadawana z elewatora zbożowego w Prudniku. Kilka z wiosek a jedna z przejścia granicznego w Konradowie. Sieć Megacentrum.com.pl

    1. Przejrzałem logi z odbioru. Sieci megacentrum pojawiały się u mnie już 7 razy. Pierwszy raz zalogowałem je na panelu QRT5 24 dBi, na prowizorycznym maszcie 18 m n.p.t (w 2017 roku), a kolejne odbiory w 2018 roku były już na RocketDishu 31 dBi, również 18 m n.p.t.

      2017-07-07 – rano:
      megacentrum.com.pl ELE-E AC (-81 dBm)
      megacentrum Moszczanka5-2 (-88 dBm)

      2018-06-09 – rano:
      megacentrum.com.pl ELE-E AC (-89 dBm)

      2018-06-29 – rano:
      megacentrum.com.pl Konradow PLCZ (-84 dBm)
      MCP-KON-SN (-81 dBm)

      2018-07-05 – rano:
      megacentrum.com.pl T-2 (-84 dBm)
      megacentrum Biala-5G-1 (-88 dBm)
      megacentrum.com.pl BatoregoRon (-82 dBm)
      megacentrum.com.pl Polna (-87 dBm)
      megacentrum.com.pl Laskowiec1 (-81 dBm)
      megacentum.com.pl Jag (-80 dBm)

      2018-07-22 – rano:
      megacentrum.com.pl ELE-E AC (-89 dBm)
      megacentrum.com.pl_P-K-3 (-89 dBm)

      2018-08-03 – noc:
      megacentum.com.pl Jag (-93 dBm)
      megacentrum.com.pl Laskowiec1 (-88 dBm)
      megacentrum.com.pl_P-K-3 (-84 dBm)
      megacentrum.com.pl ELE-E AC (-84 dBm)
      megacentrum.com.pl Polna (-85 dBm)
      megacentrum.com.pl Konradow PLCZ (-89 dBm)

      2018-11-05 – około południa:
      megacentrum.com.pl ELE-E AC (-81 dBm)
      megacentrum.com.pl Polna (-82 dBm)
      megacentrum.com.pl_P-K-3 (-82 dBm)

      Podczas ostaniego tropo na początku listopada, dokładnie dnia z którego jest powyższy komentarz, pojawiły się znakomite warunki na pasmach mikrofalowych. Odebrałem wiele czeskich sieci, a także prawdopodobnie Głubczyce (SSID: wlanwodna11.MK) w odległości prawie 300 km z rekordowym sygnałem -66 dBm (!). Jak widać propagacja mikrofal bywa nieobliczalna :)

      Obejrzałem elewator na Street View – niezła miejscówka! Jak domyślam się z nazwy, odbieram wschodni sektor.

  3. Wow! I just read this Konrad!
    What a great story about chasing the source of the signal. Similar to what I did yesterday looking for Grassmere site.
    Excellent reading.

Leave a Reply to Sq6see Cancel reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *